Οι ρίζες και η φιλοσοφία

Το ψυχόδραμα βασίζεται στη φιλοσοφία και τις μεθόδους του ψυχίατρου και πρωτεργάτη της ομαδικής ψυχοθεραπείας Jacob L. Moreno (1889 – 1974) στις αρχές του 20ού αιώνα, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα της αναπαράστασης βιωμάτων στη σκηνή και ανακάλυψε πρώτος τις τεχνικές του παιχνιδιού ρόλων  (role playing) και τη θεραπευτική τους αξία. Ως βιωματική θεραπευτική προσέγγιση δεν είναι μέθοδος επίλυσης προβλημάτων, αλλά ανάπτυξης της ζωής μέσα στο άτομο. Γι’ αυτό και λέγεται «μέθοδος ανάπτυξης της προσωπικότητας», αφού επικεντρώνεται στην ανάπτυξη των υγειών πλευρών της προσωπικότητας του ατόμου δίνοντας έμφαση στις δυνάμεις που προάγουν και ενθαρρύνουν το άτομο να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις της ζωής χωρίς να αποδιοργανώνεται ή να δυσλειτουργεί.

Η ψυχοδραματική φιλοσοφία βασιζόμενη στις αρχές του αυθορμητισμού και της δημιουργικότητας ωθεί τους ανθρώπους να ονειρεύονται, να χαίρονται τη ζωή  στο εδώ και τώρα και να δημιουργούν αυθεντικές, αληθινές και ουσιαστικές σχέσεις με τον εαυτό τους και τους άλλους.

Τεχνικές και εργαλεία του ψυχοδράματος

Οι πολυάριθμες τεχνικές και τα εργαλεία του ψυχοδράματος μπορούν να εφαρμοστούν με την ευελιξία και την κατάλληλη παρέμβαση του έμπειρου και εκπαιδευμένου συντονιστή τόσο σε παιδιά, αλλά και σε ενήλικες, συμβάλλοντας ώστε το άτομο να λάβει μεγαλύτερη επίγνωση του εαυτού του και του τρόπου που λειτουργεί σε σχέση με διάφορα πρόσωπα και καταστάσεις της ζωής του.

Ψυχόδραμα στην πράξη

Σε μια ομαδική συνεδρία ψυχοδράματος, μέσα σε ένα κλίμα ασφάλειας, εμπιστοσύνης και αλληλοϋποστήριξης, αντί κάποιος απλώς να μιλά για μια προσωπική κατάσταση που τον απασχολεί, μπορεί να δημιουργήσει επί σκηνής ακριβώς αυτή τη συγκεκριμένη κατάσταση, όπως τη βιώνει. Μπορεί να μπει στη θέση των άλλων και να νιώσει «σαν να» είναι οποιοδήποτε άτομο υπάρχει στην συγκεκριμένη εικόνα (ο πατέρας, η μητέρα, ο σύντροφος κλπ.), να εκφράσει λόγια και συναισθήματα που δεν έχουν ειπωθεί στην πραγματική ζωή και έτσι να απελευθερωθεί από όσα κρατάει μέσα του ανείπωτα βρίσκοντας μέσα του τις απαντήσεις στα ερωτήματά του. Τα άλλα μέλη της ομάδας συμμετέχουν υποστηρικτικά και μοιράζονται δικές τους προσωπικές εμπειρίες και ανάλογα βιώματα με τον συντονιστή συνοδοιπόρο σε αυτό το ταξίδι αναζήτησης.

Εφαρμόζοντας το ψυχόδραμα

Το ψυχόδραμα σαν μια πρόβα για τη ζωή αποτελεί μια πιο ώριμη επέκταση του
παιδικού παιχνιδιού, γι’ αυτό είναι ένας πολύ φυσικός και οικείος τρόπος δουλειάς προς τα παιδιά, τους εφήβους, αλλά και τους ενήλικες είτε ατομικά είτε ομαδικά.

Το ψυχόδραμα ως ψυχοθεραπευτικό μοντέλο και μέθοδος ανάπτυξης της προσωπικότητας διδάσκεται ως βιωματική μέθοδος ομαδικής ψυχοθεραπείας και εκπαίδευσης στον ρόλο (role training).Σήμερα εφαρμόζεται σε πολλές χώρες του κόσμου, σε διάφορους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της εργασίας και απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, εμπειριών ζωής και κουλτούρας.

Βιβλιογραφία

• Clayton Max & Philip Carter. (2004): The Living Spirit of the Psychodramatic Method. New Zealand: Resource Books.

• Clayton G. Max. (2012): Η θεωρία των ρόλων στο ψυχόδραμα, εγχειρίδιο για την ψυχοδραματική εκπαίδευση. Λέτσιος Κ. (επιμελητής έκδοσης). Αθήνα: Εκδόσεις Καλλιγράφος.

• Hawworth Peter.(2002): «Ιστορική αναδρομή στο ψυχόδραμα». Στο βιβλίο: Ζωγράφου Λ. (Επιμελητής έκδοσης). Το ψυχόδραμα. Θεωρία και Πρακτική (σελ 41-57), Θεσσαλονίκη:University Studio Press.

• Καβροχωριανού, Ε. (2014): «Ψυχόδραμα: μια φιλοσοφία ζωής & συσχέτισης για γονείς, εκπαιδευτικούς & παιδιά». Στο συλλογικό έργο: Η ψυχική υγεία των παιδιών στην κοινωνία της κρίσης. Αθήνα: Εκδόσεις Ταξιδευτής.

• Λέτσιος, Κ. (2001): To ψυχόδραμα. Η επιστήμη της ομάδας στην ψυχοθεραπευτική προοπτική. Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.

• Λέτσιος, K. (2006) «Το Ψυχόδραμα και ο Moreno». Στο βιβλίο: Στάμος Παπαστάμος και συνεργάτες: Εισαγωγή στην Κοινωνική Ψυχολογία, Τόμος Β΄. Αθήνα. Ελληνικά Γράμματα.
• Moreno, J.L. : Who shall survive? Foundations of sociometry, group psychotherapy and sociodrama (2nd ed.). Beacon, New York: Beacon House